Srebrne plomby

Amalgamat dentystyczny wynalazł doktor G. V. Black około 1895 roku, amalgamat jest obecnie stosowany częściej niż jakikolwiek inny materiał wypełniający do odbudowy zębów bocznych.

Definicje opisujące amalgamat dentystyczny.

Stop.

Stop jest stałą mieszaniną dwóch lub więcej metali. Możliwe jest wytworzenie materiału, w którym pożądane właściwości każdego składnika są zachowane lub nawet wzmocnione, podczas gdy mniej pożądane właściwości są zredukowane lub wyeliminowane. Z nielicznymi wyjątkami, metale stosowane w stomatologii są w rzeczywistości stopami.

Amalgamat.

Gdy jednym z metali w mieszaninie stopów jest rtęć, powstaje amalgamat. Amalgamat dentystyczny to połączenie rtęci ze specjalnie przygotowanym stopem srebra, który jest stosowany jako materiał wypełniający.

Rtęć.

Rtęć jest srebrzystobiałym, trującym, metalicznym pierwiastkiem, który w temperaturze pokojowej jest cieczą (symbol Hg).

Skład i właściwości amalgamatu.

Łączenie pożądanych właściwości.

Każdy metal wchodzący w skład dentystycznego stopu srebra posiada określone właściwości w połączeniu z rtęcią. Niektóre właściwości są pożądane, a inne niepożądane. Przydatny stop jest zrównoważony. Połączone efekty właściwości jego składników powinny zapewnić najbardziej zadowalający materiał do odbudowy.

Ilość rtęci.

Zbyt mała ilość rtęci w mieszance powoduje powstanie ziarnistego, słabego, łatwo matowiejącego i skorodowanego amalgamatu. Zbyt duża ilość rtęci spowoduje nadmierną ekspansję i osłabienie amalgamatu.

Normy i wymagania.

Podobnie jak inne materiały wypełnieniowe, amalgamat stomatologiczny musi spełniać standardy i wymagania określone przez Sanepid dla stopu stosowanego w amalgamacie.

Skład stopu.

Specyfikacja ADA stwierdza, że skład stopu musi zawierać minimum 65 procent srebra, maksimum 29 procent cyny, maksimum 6 do 13 procent miedzi i maksimum dwa procent cynku wagowo.

Ważna jest prawidłowa proporcja.

Bezpośrednio przed użyciem, stop srebra jest mieszany z czystą i nieskażoną rtęcią. (Rtęć, choć jest niezbędnym składnikiem, nadaje amalgamatowi niepożądane właściwości, jeśli zostanie dodana w niewłaściwych proporcjach). Istnieją stopy całkowicie pozbawione cynku. Można je wtedy z powodzeniem stosować w środowisku zawilgoconym.

Właściwości produktu końcowego.

Każdy pierwiastek wchodzący w skład amalgamatu stomatologicznego nadaje produktowi końcowemu określone właściwości. Srebro nadaje wytrzymałość, trwałość i kolor, daje stopowi pożądaną rozszerzalność wiązania, zmniejsza płynięcie i przyspiesza (skraca) czas wiązania. Cyna sprawia, że amalgamat jest łatwiejszy w obróbce, kontroluje nadmierną rozszerzalność wiązania i zwiększa zarówno przepływ jak i czas wiązania. Miedź zwiększa twardość, przyczynia się do rozszerzalności wiązania, zmniejsza płynięcie i skraca czas wiązania. Cynk zwiększa obrabialność i łączy się z tlenem i innymi "zanieczyszczeniami" tworząc czysty amalgamat.

Właściwości fizyczne amalgamatu.

Najważniejszymi właściwościami fizycznymi amalgamatu są: płynięcie i pełzanie, zmiana wymiarów i wytrzymałość.

Płynięcie i pełzanie.

Płynięcie i pełzanie to właściwości, które dotyczą amalgamatu ulegającego deformacji pod wpływem naprężeń. Im niższa jest wartość pełzania amalgamatu, tym lepsza jest integralność brzeżna uzupełnienia. Stopy z wysoką zawartością miedzi mają zazwyczaj niższe wartości pełzania niż konwencjonalne stopy srebra z cyną.

Zmiana wymiarów.

Amalgamat może się rozszerzać lub kurczyć w zależności od jego zastosowania. Zmiana wymiarów może być zminimalizowana poprzez właściwe użycie stopu i rtęci.

Wytrzymałość na ściskanie.

Wystarczająca wytrzymałość na złamanie jest ważnym wymogiem dla każdego materiału wypełnieniowego. Przy 50-procentowej zawartości rtęci, wytrzymałość na ściskanie wynosi około 52 000 funtów na cal kwadratowy (psi). Dla porównania, wytrzymałość na ściskanie zębiny i szkliwa wynosi odpowiednio 30 000 psi i 100 000 psi. Wytrzymałość amalgamatu zależy przede wszystkim od składu stopu, ilości rtęci pozostałej po kondensacji oraz stopnia porowatości odbudowy amalgamatowej.

ZALETY I WADY AMALGAMATU

Zalety amalgamatu.

Amalgamat ma wiele zalet w porównaniu z innymi materiałami jako materiał wypełnieniowy do zębów bocznych. Amalgamat jest stosowany częściej niż inne materiały do odbudowy zębów próchnicowych. Można go łatwo wprowadzić do preparacji ubytku i łatwo dopasowuje się do ścian ubytku. Uzyskując swoją początkową twardość, amalgamat daje czas na kondensację i rzeźbienie. Posiada on akceptowalną wytrzymałość na zgniatanie i jest uznawany za materiał o długiej żywotności jako uzupełnienie. W miarę starzenia się uzupełnienia amalgamatowego w jamie ustnej, produkty korozji tworzą się wzdłuż powierzchni styku uzupełnienia z zębem. Związki te działają jak mechaniczna blokada mikroprzecieku i są przyczyną doskonałych wyników klinicznych uzyskiwanych z amalgamatem srebra.

Wady amalgamatu.

Amalgamat ma wiele wad jako materiał wypełnieniowy. Ponieważ kolor amalgamatu nie odpowiada kolorowi zębów, nie jest on stosowany na widocznych powierzchniach zębów przednich. Amalgamat z czasem matowieje, niezależnie od tego, jak dobrze przygotowano i założono uzupełnienie amalgamatowe. Aby uniknąć zmatowienia lub je ograniczyć, uzupełnienie należy wygładzić i wypolerować na wysoki połysk dzień lub dwa po jego założeniu. Niewielkim nakładem pracy uzupełnienie można później w każdej chwili ponownie wypolerować. Amalgamat również łatwo przewodzi ciepło lub zimno (wysoka przewodność cieplna). Jeśli amalgamat zostanie umieszczony zbyt blisko miazgi, może ją podrażniać. Dlatego pod amalgamatem umieszcza się podkład pośredni (przeważnie cement stomatologiczny), który nie będzie tak łatwo przewodził ciepła lub zimna (niska przewodność cieplna).