Zdrowie jamy ustnej jest istotnym elementem ogólnego zdrowia i samopoczucia seniorów. Ponieważ wraz z wiekiem zmieniają się zarówno fizjologia, jak i potrzeby zdrowotne, ważne jest, aby zwrócić szczególną uwagę na najczęstsze choroby jamy ustnej w tej grupie wiekowej. Ze względu na czynniki takie jak suchość jamy ustnej, zmiany hormonalne, noszenie protez czy przewlekłe choroby ogólnoustrojowe, seniorzy są bardziej narażeni na rozwój problemów stomatologicznych. Dlatego w tym artykule omówimy najczęstsze choroby jamy ustnej u osób starszych oraz sposoby ich zapobiegania i leczenia.
1. Próchnica korzeni zębów
Próchnica korzeni to częsty problem u seniorów, wynikający z cofania się dziąseł i odsłaniania korzeni zębów. Ponieważ korzenie nie są chronione szkliwem, są bardziej podatne na próchnicę.
Objawy:
- Wrażliwość na gorące i zimne pokarmy
- Widoczne zmiany koloru na powierzchni korzeni
- Ubytki w okolicy szyjki zęba
Jak tego unikać:
- Szczotkuj zęby pastą z fluorem, szczególnie w okolicy szyjek zębowych.
- Nitkuj zęby codziennie, aby zapobiegać gromadzeniu się płytki nazębnej.
- Unikaj nadmiaru cukru w diecie, który sprzyja rozwojowi próchnicy.
2. Choroby dziąseł i przyzębia (parodontoza)
Parodontoza to przewlekłe zapalenie tkanek otaczających zęby, które może prowadzić do ich utraty. Ponieważ bakterie z płytki nazębnej wywołują stan zapalny, choroba może postępować bezobjawowo przez długi czas.
Objawy:
- Krwawienie dziąseł podczas szczotkowania
- Cofanie się dziąseł i odsłonięcie korzeni zębów
- Ruchomość zębów
- Nieprzyjemny zapach z ust
Jak tego unikać:
- Regularnie szczotkuj zęby i używaj nici dentystycznej.
- Stosuj płyny do płukania jamy ustnej z właściwościami przeciwbakteryjnymi.
- Odwiedzaj dentystę regularnie, aby wcześnie wykrywać i leczyć choroby przyzębia.
3. Suchość jamy ustnej (xerostomia)
Suchość jamy ustnej często występuje u seniorów, zwłaszcza w wyniku przyjmowania leków lub schorzeń takich jak cukrzyca. Ponieważ ślina chroni zęby przed próchnicą i wspomaga gojenie tkanek, jej niedobór zwiększa ryzyko innych problemów stomatologicznych.
Objawy:
- Uczucie suchości i lepkości w ustach
- Trudności w mówieniu, jedzeniu lub połykaniu
- Pęknięcia w kącikach ust
- Zwiększona próchnica
Jak tego unikać:
- Pij dużo wody, aby nawilżać jamę ustną.
- Stosuj specjalne preparaty nawilżające, takie jak żele lub płyny do płukania.
- Unikaj alkoholu i kofeiny, które mogą nasilać suchość jamy ustnej.
4. Kandydoza jamy ustnej (grzybica)
Kandydoza to infekcja grzybicza spowodowana przez drożdżaki Candida albicans, które mogą nadmiernie się rozmnażać, szczególnie u osób noszących protezy. Ponieważ grzyby te naturalnie występują w jamie ustnej, ich nadmiar może być wywołany obniżoną odpornością.
Objawy:
- Białe naloty na języku, podniebieniu lub wewnętrznej stronie policzków
- Pieczenie i ból jamy ustnej
- Zaczerwienienie błony śluzowej
- Trudności w jedzeniu i mówieniu
Jak tego unikać:
- Zachowuj higienę jamy ustnej, szczotkując zęby i język codziennie.
- Czyść protezy dentystyczne regularnie, aby zapobiec gromadzeniu się grzybów.
- Konsultuj się z dentystą, jeśli zauważysz objawy grzybicy, aby otrzymać odpowiednie leczenie przeciwgrzybicze.
5. Nowotwory jamy ustnej
Nowotwory jamy ustnej, w tym języka, dziąseł czy podniebienia, występują częściej u osób starszych. Ponieważ czynniki ryzyka obejmują palenie tytoniu, spożywanie alkoholu i infekcje wirusem HPV, ważna jest profilaktyka i wczesne wykrywanie.
Objawy:
- Owrzodzenia, które nie goją się przez ponad dwa tygodnie
- Guzki lub zmiany w jamie ustnej
- Ból podczas jedzenia i mówienia
- Plamy o nietypowym kolorze (białe, czerwone)
Jak tego unikać:
- Unikaj palenia tytoniu i nadmiernego spożycia alkoholu.
- Regularnie badaj jamę ustną pod kątem nietypowych zmian.
- Odwiedzaj stomatologa lub lekarza, jeśli zauważysz niepokojące objawy.
6. Zapalenie kątów ust (zajady)
Zapalenie kątów ust to pęknięcia i podrażnienia skóry w kącikach ust, które mogą być wywołane przez infekcje bakteryjne, grzybicze lub niedobory witamin.
Objawy:
- Pęknięcia i zaczerwienienie kącików ust
- Ból i pieczenie podczas jedzenia
- Sucha, łuszcząca się skóra wokół ust
Jak tego unikać:
- Stosuj nawilżające kremy lub maści ochronne na skórę w kącikach ust.
- Utrzymuj protezy w czystości, jeśli są używane.
- Spożywaj dietę bogatą w witaminy, szczególnie witaminy z grupy B i żelazo.
7. Kamień nazębny i osad
Kamień nazębny to zmineralizowana płytka nazębna, która może prowadzić do chorób dziąseł i przyzębia. Ponieważ seniorzy często mają trudności z dokładnym szczotkowaniem, problem ten jest u nich częsty.
Objawy:
- Żółte lub brązowe osady na zębach
- Zapalenie i krwawienie dziąseł
- Niezwykły smak w ustach
Jak tego unikać:
- Regularnie odwiedzaj dentystę w celu profesjonalnego usuwania kamienia.
- Szczotkuj zęby przynajmniej dwa razy dziennie, używając pasty do zębów zawierającej fluor.
- Nitkuj zęby, aby usuwać płytkę z trudno dostępnych miejsc.
Podsumowanie
Seniorzy są szczególnie narażeni na różnorodne choroby jamy ustnej, które mogą negatywnie wpływać na jakość życia. Ponieważ odpowiednia higiena jamy ustnej, regularne wizyty kontrolne u stomatologa oraz zdrowa dieta mogą zapobiegać większości tych schorzeń, ważne jest, aby seniorzy oraz ich opiekunowie zwracali szczególną uwagę na profilaktykę i wczesne wykrywanie problemów stomatologicznych.
(C) periodontolog, dentysta konsultacja zdalna, stomatolog konsultacje online, stomatologia