Jakie są objawy i leczenie aft w jamie ustnej

Afty to bolesne, niewielkie owrzodzenia występujące na błonie śluzowej jamy ustnej. Mogą pojawiać się na wewnętrznej stronie policzków, warg, podniebieniu, języku lub dnie jamy ustnej. Choć zazwyczaj są nieszkodliwe, powodują duży dyskomfort podczas jedzenia, picia oraz mówienia. Warto znać objawy aft oraz skuteczne metody ich leczenia, aby szybko złagodzić ból i przyspieszyć gojenie.

1. Objawy aft w jamie ustnej

Afty charakteryzują się kilkoma typowymi objawami:

• Okrągłe lub owalne owrzodzenia – mają białawy lub żółty nalot z czerwoną obwódką.
• Ból i pieczenie – afty są bardzo bolesne, szczególnie podczas jedzenia, picia i szczotkowania zębów.
• Dyskomfort przy mówieniu – w przypadku większych aft ból może utrudniać artykulację słów.
• Czas trwania – zmiany zazwyczaj utrzymują się od 7 do 14 dni, a następnie samoistnie się goją.
• Brak gorączki – w przeciwieństwie do niektórych infekcji wirusowych aftom zwykle nie towarzyszy gorączka.

W rzadkich przypadkach mogą wystąpić większe owrzodzenia (afty duże), które goją się znacznie dłużej, nawet kilka tygodni.

2. Przyczyny powstawania aft

Przyczyny pojawiania się aft nie są w pełni poznane, ale istnieje kilka czynników, które zwiększają ryzyko ich wystąpienia:

• Mikro-urazy mechaniczne – np. ugryzienie policzka, podrażnienie od aparatu ortodontycznego lub protez.
• Stres i osłabiona odporność – przewlekły stres i obniżona odporność mogą sprzyjać występowaniu aft.
• Niedobory witamin i minerałów – brak żelaza, witaminy B12 lub kwasu foliowego często prowadzi do problemów z błoną śluzową.
• Alergie pokarmowe – niektóre produkty, takie jak orzechy, cytrusy, czekolada lub pikantne potrawy, mogą wywoływać afty.
• Zaburzenia hormonalne – zmiany hormonalne, np. podczas menstruacji, mogą przyczyniać się do powstawania aft.
• Choroby przewlekłe – choroby układu pokarmowego, takie jak celiakia czy choroba Leśniowskiego-Crohna, mogą objawiać się aftami.

3. Leczenie aft w jamie ustnej

Leczenie aft ma na celu złagodzenie bólu, przyspieszenie gojenia oraz zapobieganie nawrotom. W większości przypadków afty ustępują samoistnie, jednak istnieją skuteczne metody leczenia, które przynoszą ulgę.

Leczenie domowe

1. Płukanki ziołowe – napary z szałwii, rumianku lub nagietka działają przeciwzapalnie i przyspieszają gojenie.
2. Płukanie wodą z solą – roztwór soli kuchennej (pół łyżeczki soli na szklankę ciepłej wody) pomaga dezynfekować jamę ustną.
3. Miód i aloes – aplikowanie miodu lub żelu aloesowego na afty zmniejsza ból i wspomaga regenerację tkanek.
4. Unikanie drażniących produktów – należy unikać ostrych, kwaśnych i gorących potraw, które mogą podrażniać owrzodzenia.

Preparaty dostępne w aptece

1. Żele i maści przeciwbólowe – preparaty z substancjami takimi jak lidokaina zmniejszają ból i chronią afty przed podrażnieniem.
2. Płyny do płukania jamy ustnej – środki z chlorheksydyną działają antyseptycznie i przyspieszają gojenie.
3. Preparaty witaminowe – suplementacja witamin z grupy B, żelaza oraz kwasu foliowego pomaga w regeneracji błony śluzowej.

Leczenie specjalistyczne

Jeżeli afty występują często, są bardzo duże lub nie goją się przez dłuższy czas, konieczna jest konsultacja stomatologiczna lub lekarska. Lekarz może przepisać:

• Kortykosteroidy miejscowe – leki przeciwzapalne stosowane w postaci maści lub żelu.
• Antybiotyki – w przypadku nadkażenia bakteryjnego aft.
• Leki immunomodulujące – stosowane w ciężkich przypadkach, gdy afty są związane z chorobami autoimmunologicznymi.

4. Jak zapobiegać nawrotom aft

Afty mają tendencję do nawrotów, dlatego warto podjąć działania profilaktyczne, aby zminimalizować ryzyko ich ponownego pojawienia się:

• Regularnie dbaj o higienę jamy ustnej, stosując delikatne szczoteczki i pasty bez laurylosiarczanu sodu.
• Unikaj urazów mechanicznych, szczególnie podczas jedzenia lub mycia zębów.
• Zadbaj o zbilansowaną dietę bogatą w witaminy i minerały.
• Wzmacniaj odporność poprzez zdrowy tryb życia, regularny sen oraz aktywność fizyczną.
• Ogranicz stres, który może być jednym z głównych czynników wywołujących afty.

Podsumowanie

Afty w jamie ustnej objawiają się bolesnymi owrzodzeniami, pieczeniem oraz dyskomfortem podczas jedzenia i mówienia. Choć zwykle goją się samoistnie, leczenie domowe oraz apteczne preparaty mogą przyspieszyć proces regeneracji i złagodzić ból. W przypadku nawracających lub trudnych do wyleczenia aft warto skonsultować się z lekarzem, aby wykluczyć inne choroby ogólnoustrojowe.

 

---

(C) periodontologia Białystok, dentysta konsultacja zdalna, stomatolog konsultacje online